6- اگزوسفر یا برون‌کره: تا ارتفاع تقریباً 2000 کیلومتر گسترش دارد و نقش سپر محافظ در برابر اشعه‌های کیهانی خورشیدی را دارد.

7- آخرین طبقه‌: که با افزایش ارتفاع، تقریباً رقیق‌تر گشته و تا اعماق فضا گسترش می‌یابد و هنوز اطلاعات بشر درباره آن بسیار ناچیز است.

این طبقات هفت‌گانه جو، بر اساس تغیرات چگالی – ترکیب شیمیایی، دما و … بصورت قشرهای جداگانه و توسط ستون‌های نامرئی یعنی همان نیروی جاذبه، در اطراف زمین قرار گرفته‌اند. حال یک لحظه تصور کنید اگر ما از این نعمت خدادادی هوا برای چند ثانیه محروم شویم! مسلماً مرگمان حتمی است.

‌پیش‌بینی قرآن در مورد آلودگی محیط زیست

«ظهر الفساد فی البر والبحر بما کسب ایدی الناس …روم آیه 41» «از کارهای مردم در دریا و خشکی، فساد و پریشانی ایجاد خواهد شد.»

در زبان عربی، وقتی بخواهند اتفاق افتادن قطعی و محتوم کاری در آینده را بیان کنند، از جمله‌ای با فعل گذشته استفاده می‌کنند (که گویی اتفاق افتاده است). به همین خاطر این آیه، مسئله‌ای مربوط به آینده را با فعل گذشته بیان نموده است.

نکته آیه: عمکردهای انسان در زمان حال و آینده در دریا و خشکی، باعث آلودگی این اکوسیستم‌ها خواهد شد.

این پیش‌بینی را قرآن کریم که در 1400 سال پیش بیان داشته است، و فرمایش امام جعفر صادق(ع) این مغز متفکر جهان اسلام که فرموده‌اند: آدمی باید طوری زندگی نماید که پیرامون خود را آلوده نکند، زیرا روزی می‌آید که زندگی بر او دشوار و شاید غیرممکن می‌شود. متأسفانه این وضعیت، امروزه تحقق پیدا کرده است؛ و آلودگی محیط زیست، مسئله‌ای است که همگی با آن آشنایی داریم؛ و یکی از بحران‌های حساس عصر امروزی به‌شمار می‌رود. از جمله: افزایش گازهای گلخانه‌ای، نازک شدن لایه اوزن، باران‌های اسید، مه‌دودها و ….

آب کره (هیدروسفر)

وسعت، رنگ و دمای رودهای عظیم دریایی

اگر تعجب نکنید، در سراسر اقیانوس‌های جهان، رودهای عظیمی در حرکت است که یکی از نیرومند‌ترین آن‌ها (گلف استریم) نام دارد، این رود عظیم از سواحل آمریکای مرکزی حرکت می‌کند و سراسر اقیانوس اطلس را می‌پیماید؛ و به سواحل اروپای شمالی می‌رسد. این آب‌ها که از مناطق نزدیک به خط استوا حرکت می‌کنند، گرم هستند و حتی رنگ آن‌ها، گاه با رنگ آب‌های مجاور متفاوت است و عجب اینکه، عرض همین رود عظیم دریایی در حدود 150 کیلومتر و عمق آن‌ها چند صد متر می‌باشد، سرعت آن در بعضی از مناطق به قدری است که در یک روز، 160 کیلومتر راه را طی می‌کند، تفاوت درجه حرارت این آب‌ها نسبت به آب‌های مجاور هم در حدود 10 تا 15 درجه است؛ لذا حاشیه غربی آن را دیوار سرد می‌نامند.

گلف استریم، بادهای گرمی را بوجود می‌آورد و مقدار قابل توجهی از حرارت خود را به طرف کشورهای شمالی قاره اروپا می‌برد و هوای آن کشورها را بسیار مطبوع می‌کند و شاید اگر این جریان نبود، زندگی در آن کشورها بسیار سخت و طاقت‌فرسا می‌شد.

باز تکرار می‌شود كه گلف استریم، یکی از این رودهاست و در آب‌های پنج قاره جهان، نظیر این جریان دریایی فراوان است و عامل اصلی آن، تفاوت حرارت منطقه استوایی زمین و مناطق قطبی است که این حرکت را در آب دریاها بوجود می‌آورد. عجب اینکه، این رودهای عظیم دریای با آب‌های اطراف خود کمتر آمیخته می‌شوند و هزاران کیلومتر راه را به همان صورت می‌پیمایند و مصداق «مرج البحرین یلتقیان بینهما برزخ لایبغیان» را بوجود می‌آورند.

و از آن جالب‌تر اینکه، در محل برخورد این آب‌های گرم با آب‌های سرد مجاور، پدیده‌ای رخ می‌دهد که برای انسان بسیار پر سود است، زیرا در محل تقاطع این آب‌های گرم و سرد، یک نوع حرکت بی‌حسی یا مرگ دسته جمعی برای حیوانات ذره‌بینی که در میان آب معلق هستند بوجود می‌آید و از این راه، ماده غذایی فراوان و بی‌حسابی جمع می‌شود که سبب جلب دسته‌های بزرگ ماهیان می‌گردد و بدین ترتیب، حاشیه این منطقه یکی از بزرگترین مناطق صید ماهی در کره زمین است.

دو دریای آب شیرین و شور در کنار هم

«و هو الذی مرج البحرین هذا عذب فرات و هذا ملح اجاج و جعل بینهما برزخا و حجرا مهجورا»

خداوند می‌فرماید: او کسی است که دو دریا را در کنار هم قرار داد یکی گوارا و شیرین و دیگری شور و تلخ و در میان آن‌ها، برزخی قرار داد تا با هم مخلوط نشوند، گویی هر یک از آن‌ها به دیگر می‌گوید، دور باش و نزدیک شدن تو به من حرام است.

(مرج) بر وزن (فلج) به معنی مخلوط کردن و یا ارسال و رها نمودن است و در اینجا به معنی در کنار هم قرار گرفتن آب شیرین و شور است. (عذب) به معنی گوارا و پاکیزه و خنک و (فرات) به معنی خوش‌طعم و خوش گواراست. (ملح) به معنی شور و (اجاج) به معنی تلخ و گرم است. بنابراین ملح و اجاج، نقطه مقابل عذب و فرات است. (برزخ) به معنی حجاب و حائل میان دو چیز است و جمله (حجرا مهجورا) جمله‌ای است که در میان عرب به هنگامی که با کسی روبرو می‌شدند و از او وحشت داشتند برای گرفتن امان، این جمله را می‌گفتند یعنی ما را معاف و در امان دارید و از ما دور باشید.

به هر حال، این آیه یکی دیگر از مظاهر شگفت‌انگیز قدرت پروردگار را در جهان آفرینش ترسیم می‌کند که چگونه یک حجاب نامرئی و حائل ناپیدا، در میان دریای شور و شیرین قرار می‌گیرد و اجازه نمی‌دهد كه آن‌ها با هم آمیخته شوند. البته امروز ما این را می‌دانیم که این حجاب نامرئی، همان (تفاوت درجه غلظت آب شور و شیرین) و به اصطلاح، تفاوت وزن مخصوص آن‌هاست که سبب می‌شود تا مدت مدیدی با هم نمی‌آمیزند. تمام رودخانه‌های عظیم آب شیرین که به دریاها می‌ریزند، در کنار ساحل، دریایی از آب شیرین را تشکیل می‌دهند؛ و آب‌های شور را به عقب می‌رانند و تا مدت زیادی این وضع ادامه دارد و به خاطر تفاوت درجه غلظت آن‌ها، از آمیخته شدن با یکدیگر ابا دارند و هر یک به دیگری حجرا و مهجورا می‌گوید.

جالب اینکه بر اثر جزر و مد آب دریاها که در شبانه روز دو مرتبه بر اثر جاذبه ماه صورت می‌گیرد، سطح آب دریا به مقدار زیادی بالا و پایین می‌رود، این آب‌های شیرین که در ساحل، دریایی را تشکیل داده‌اند، در مصب همان رودخانه‌ها و نقاط اطراف آن در خشکی پیش می‌روند و انسان‌ها از زمان‌های قدیم از این موضوع استفاده کرده و نهرهای زیادی در این گونه مناطق دریا کنده‌اند و زمین‌های فراوانی را زیر کشت درختان برده‌اند که وسیله آبیاری آن‌ها، همین آب شیرین است.

هم اکنون در جنوب ایران، شاید میلیون‌ها نخل وجود دارد که تنها با همین وسیله آبیاری می‌شوند و در فاصله زیادی از ساحل قرار گرفته‌اند. جالب اینکه هنگامی ‌که انسان با هواپیما از این مناطق می‌گذرد، منظره این دو آب که رنگ‌های متفاوتی دارند و با هم آمیخته نمی‌شوند و به خوبی نمایان است را می‌تواند مشاهده کند.

دریاها و دیگر ارزش‌های آن:

در ادامه شرح نعمت‌های دریا، پروردگار بار دیگر سخن از دریاها به میان می‌آورد، اما نه همه دریاها، بلکه با کیفیت خاصی در پاره‌ای از دریاها که هم پدیده‌ای است عجیب و نشانه‌ای از قدرت بی‌پیان حق و هم وسیله‌ای است برای پدید آمدن بعضی از متاع‌های مورد استفاده انسان از جمله:

مسئله کشتی‌ها: که در حقیقت بزرگترین و مهمترین وسیله حمل و نقل بشر در گذشته و حال بوده و در قرآن به آن اشاره شده است: برای خدا است کشتی‌های ساخته شده‌ای که در دل دریا به حرکت در می‌آیند که همچون کوهی هستند. «و له الجوار المنشات فی البحر کالاعلام»

لذا در جای دیگر قرآن، تعبیر به (تسخیر) شده است «و سخر لکم الفلک لتجری فی البحر بامره»: خداوند، کشتی را مسخر فرمان شما کرد که به فرمانش در دریا به حرکت درآید.

نتیجه، خواص ویژه آب و وزن مخصوص اجسامی که کشتی از آن ساخته شده و (خاصیت بادها در کشتی‌های بادبانی) و نیروی بخار (در کشتی‌های موتوری) و انرژی اتمی (در کشتی‌هایی که با نیروی اتم کار می‌کند) می‌باشد و همه اینها قوا و نیروهایی است که خداوند مسخر انسان ساخته و هریک از آن‌ها و نیز مجموعه آن‌ها، آیتی از آیات الهی است.

عجائب دریا

«فی البحار عجائبک» در دریاها شگفتی‌هایی پدیدارند.

هر چند تمام موجودات جهان آفرینش، شگفت‌انگیز و اعجاب‌آمیز و نشانه قدرت و حکمت پروردگار و پدیدآورنده خویشند، ولی شکی نیست که برخی از پدیده‌ها، به جهت تدبیرهای فوق‌العاده‌ای که در آن به کار رفته، بیشتر جالب توجه است و از طرف دیگر، موجوداتی که بشر در طی قرونی که بر او گذشته، کمتر به آن‌ها آشنا بوده یا به طور کلی آن‌ها را نمی‌شناخته و وقتی که پس از کشف، نظم آن را مشاهده می‌کند، بر حیرتش می‌افزاید.

از همه این‌ها گذشته، دریا دیار عجائب است کوچکترین گیاهان ذره‌بینی و بلند‌ترین درختان عالم در دریاها می‌رویند. همچنین کوچکترین حیوانات و عظیم‌ترین حیوانات غول‌پیكر در دریاها زندگی می‌کنند! زندگی در اعماق دریاها درآنجا که نه نوری وجود دارد و نه غذایی، به قدری شگفت‌انگیز است که انسان از مطالعه آن سیر نمی‌شود و عجب اینکه حیوانات آن‌جا از خودشان نور پخش می‌کنند، که منشا نور در عمق دریا، موجودات لونساس هستند و مواد غذایی آن‌ها در سطح آب ساخته می‌شود و ته‌نشین می‌شود و اندام آن‌ها چنان محکم و مقاوم و توام با فشار داخلی ساخته شده که در مقابل آن فشار عظیم آب که اگر انسان به حال مادی در آنجا قرار گیرد، استخوان‌هایش تبدیل به آرد می‌شود، مقاومت می‌کند.

«انت الذی فی السماء عظمتک و فی الارض قدرتک و فی البحار عجائبک»

تویی آن خدایی که در آسمان، عظمت و شکوهت جلوه دارد و در زمین توانایی است و دریا کانون عجائب و شگفتی‌ های توست.

دریا مهم‌ترین تولید کننده نیرو

از مدت‌ها پیش، انسان برای به کار بردن انرژی جزر و مدی تلاش می‌کرد. در انگلستان و در ساحل شمالی فرانسه، آسیاب‌ها و کارخانه‌های اره کشی که با انرژی جزر و مد کار می‌کردند، از قرون وسطی ساخته شده بودند. آن‌ها دارای طرح ساده‌ای بودند. مخزن آبی در ساحل درست می‌کردند و بوسیله سدی، آن را از دریا جدا می‌نمودند. در موقع مد، این استخر پر از آب می‌شد و زمانی که به حداکثر ارتفاع خود می‌رسید، راه ورودی سد را می‌بستند و بوسیله کانال، آن را از مخزن به طرف چرخ‌های آسیاب معمولی روانه می‌کردند.

ظرفیت نیروی آبی تمام رودخانه‌های سیاره ماه، برابر با 3750 میلیون کیلووات ساعت است و انرژی جزر و مد در اقیانوس برابر با 1000 میلیون کیلووات ساعت برآورده شده است، اگر ما موفق شویم که حداقل یک سوم انرژی را به کار ببریم، کمکی بزرگی به منابع نیروی جهان خواهد بود.

یک روایت جالب از امام صادق (ع) پیشوای ششم ما:

«اگر می‌خواهی به وسعت حکمت آفریدگار و کوتاهی دانش آفریده‌ها پی ببری، نگاه کن به آنچه در دریاها وجود دارد، از انواع ماهی‌ها و صدف‌ها و موجودات دریایی بی‌شماری که بشر با وسایل جدید، کم کم به منافع آن آگاه می‌شود.»

پی‌نوشت:

یکی از شگفتی‌های قرآن، علم شیمی در رابطه با هوا کره و آب‌کره می‌باشد، که دارای اسرار و رازهایی است که یکی پس از دیگری، کشف می‌گردد و قدرت و حکمت خالق خود را بیش از پیش متجلی می‌سازد؛ و امید است كه آیات پربرکت قرآن، بر جسم و جان ما تأثیر گذارد و ما با آیات هدایت کننده‌اش به هدایت واقعی برسیم و بیماران جسمی و روحی از داروی این داروخانه غنی و شفابخش الهی، شفای دردهای خود را بگیرند و پویندگان راه حق و حقیقت، به اندازه مهم و عقلشان از آن بهره ببرند.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: